Transcriber’s Note:
This e-text contains a number of words and phrases in Greek and
Hebrew:
ταχύγραφοι
שְׁמַע אֲדֹנָי
If any of these characters do not display properly, you may have an
incompatible browser or unavailable fonts. First, make sure that the
browser’s “character set” or “file encoding” is set to Unicode (UTF-8).
You may also need to change your browser’s default font. All text in
non-Roman script will have a mouse-hover transliteration:
ὧς.
A few typographical errors have been corrected. They have been marked in
the text with
mouse-hover
popups. Variant spellings are discussed at the
end of this file.
JOANNES BODINUS
COLLOQUIUM
HEPTAPLOMERES
DE
RERUM SUBLIMIUM ARCANIS ABDITIS
e codicibus manuscriptis
Bibliothecae Academicae Gissensis cum varia lectione
aliorum apographorum nunc primum typis describendum
curavit
LUDOVICUS NOACK
1970
GEORG OLMS VERLAG
HILDESHEIM · NEW YORK
Dem Nachdruck liegt das Exemplar der Herzog August
Bibliothek Wolfenbüttel zugrunde. Signatur: Li 565
Die fehlerhafte Paginierung wurde beibehalten.
There were no apparent problems with the Paginierung, but the
footnote numbering was occasionally fehlerhaft.
Reprografischer Nachdruck der Ausgabe
Schwerin/Paris/London 1857
Printed in Germany
Herstellung: fotokop wilhelm weihert, Darmstadt
Best.-Nr. 5103 211
JOANNIS BODINI
COLLOQUIUM HEPTAPLOMERES
DE
RERUM SUBLIMIUM ARCANIS ABDITIS.
E CODICIBUS MANUSCRIPTIS
BIBLIOTHECAE ACADEMICAE GISSENSIS CUM VARIA LECTIONE ALIORUM
APOGRAPHORUM NUNC PRIMUM TYPIS DESCRIBENDUM
CURAVIT
LUDOVICUS NOACK,
PHILOSOPHIAE DOCTOR, IN UNIVERSITATE GISSENSI PROFESSOR
EXTRAORDINARIUS.
SUERINI MEGALOBURGIENSIUM,
TYPIS ET IMPENSIS FRIDERICI GUILELMI BÆRENSPRUNG, TYPOGRAPHI
AULICI.
PARISIIS,
FR. KLINCKSIECK. |
1857
|
LONDINI,
D. NUTT. |
LUDOVICO III.
MAGNO DUCI HASSIAE ET AD RHENUM
PRINCIPI AC DOMINO SUO INDULGENTISSIMO
LITERARUM ARTIUMQUE PATRONO SAPIENTI
HANC OPERIS BODINIANI EDITIONEM PRINCIPEM
VENERABUNDA MENTE
D. D. D.
EDITOR.
V
Joannes Bodinus, Andegavensis, atheismi sua aetate se suspectum reddidit
cum libris quibusdam editis tum opere, quod quasi cygneam cantationem
inedilum reliquit. Liber autem inscribitur colloquium heptaplomeres, non
quod in septem partes distributus esset, sed quod septem viros, operam
inter se partitos interlocutores, introduxit. Quorum primo Coronaeo
Romano-Catholicorum, deinde Friderico Lutheranorum, Curtio
Calvinianorum, Senamo omnium sectarum ethnicarum, Salomoni Judaeorum,
Octavio Muhammedanorum, Toralbae denique naturalistarum causam tuendam
commisit, qui omnes ita de fidei controversiis disputant, ut Toralbae
ratio, quam autor ipse confiteri videtur, triumphet.
Leibnitius nobilissimus philosophus, quum recte perspexisset, quanta
esset auctoritate et gravitate hoc Bodini colloquium ad cognoscendam et
philosophandi rationem atque formam et religionis sensum rationemque
aetate reformatoria usitatam, jam senex hujus libri editionem parari
voluit. Quem laborem aggressus Polycarpus Leyserus, Jurisconsultus
Helmstadiensis, quominus perficeret, prohibitus est magistratuum
interdicto. Sub finem saeculi superioris Liber Baro Henricus Christianus
de Senckenberg, collatis compluribus libris manuscriptis, exemplar hujus
operis quam correctissimum perfecit, quod praeter alia duo ejusdem
colloquii exemplaria, quae quidem minoris pretii sunt, inter ornamenta
bibliothecae academicae Gissensis enumeratur1.
Quum igitur, probante Neandro, illustrissimo historiae sacrae auctore
doctissimus vir Guhrauer libro singulari, qui anno 1841 prodiit,
VI
denuo virorum doctorum animos in Bodini colloquium advertisset, non
inutilem me suscepturum sperabam laborem, si librum illum famosum, qui
propter periculum, quod religioni recte colendae afferre videbatur, diu
in bibliothecis ineditus latuit, typis describendum curarem. Hunc autem
laborem, quo colloquium Bodinianum ad codices correctiores, quantum meae
vires valebant, emendatum accuratius exprimendum pararetur, ita mihi
perigendum censui, ut textu codicis Senckenbergiani quasi pro fundamento
posito compluria exemplaria, quae et in bibliothecis Gissensi et
Gottingensi Altonanaque asservantur, conferrem et scripturae
discrepantiam ad marginem libri enotarem.
Haec suffectura esse spero ad introducendum librum nomine quidem et fama
viris doctis et nostratibus et externis diu notum.
Dabam Gissae d. XXI m. Maii anni 1857.
Notes on spelling and consistency:
This is a 19th-century edition of a 16th-century text. Latin orthography
follows modern conventions. The pairs i:j and u:v distinguish vowels and
consonants; ligatures and diacritics—including æ and œ—are
not used.
The editor appears to have regularized the spelling. Any remaining
variations were left unchanged in this e-text:
The name FRIDERICUS sometimes appears as FREDERICUS.
Similarly:
“Muhammed” (and derivatives) / “Mahummed” /
“Muhamed” / “Mahomed”
“Ptolomaeus” / “Ptolemaus”
“Origen” / “Origin” / “Oregin”
The word “auctor” and its derivatives also appear as “autor”.
Similarly:
“mist-” / “mixt-”
“Epicurae-” / “Epicure-”
“imo” (the conjunction) / “immo”
“praelium” / “proelium” and many other ae:oe pairs.
Dieresis in words such as “Israël” and “coëgit” is used randomly.
Greek accents have been left unchanged even where obviously wrong;
only errors in spelling have been corrected. In Hebrew, only errors
involving consonants have been noted. Impossible or unpronounceable
vowel signs attached to the Name
יהוה
are as in the original. Quotation marks in the printed text follow the
German „high-low“ pattern.
Citation format is as in the original. For example (adjoining pair from
Book V):
Homeric citations vary between Roman numerals and Greek letters, so “X”
may mean either 10 (X) or 22 (Χ).